





TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI
I- ÖLÜM VE YARALANMALARDA:
1) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “zamanaşımı” başlıklı 109.maddesinin 1.fıkrasında (2) yıllık zamanaşımından sözedilmiş ise de, bu süre çok ayrık durumlar dışında yalnızca araç hasarlarında söz konusudur.
Ölüm ve yaralanmalarda 109.maddenin 2.fıkrasındaki uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri (sürücü, işleten,araç sahibi, girişimci, sigortacı ayrımı yapılmaksızın tümü hakkında) uygulanır. Çünkü, ölüm ve yaralanma ile sonuçlanan kazalar cezayı gerektiren eylemlerdir; kusurlu sürücü hakkında ceza hükümleri uygulanır. 2918 sayılı Yasa’nın 85/Son maddesine göre, işleten (araç sahibi, girişimci vb.) sürücünün kusurundan “kendi kusuru gibi sorumlu” olduğundan ve Yasa’nın 91. maddesine göre sigortacı işletenin sorumluluğunu belli bir miktara kadar üstlenmiş bulunduğundan tümü hakkında Yasa’nın 109/2. maddesindeki uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri uygulanır.
2) Uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri, eski 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 455-459.maddelerindeki eylemler nedeniyle 102.maddeye göre, bir ölü veya bir yaralı varsa (5) yıl, birden fazla ölü ile bir ölü ve bir veya birden fazla yaralı varsa (10) yıl iken, 5237 sayılı yeni Türk Ceza Yasası’nın yürürlüğe girmesinden sonra Yasa’nın 66’ncı maddesine göre, bir ölü veya bir yaralı varsa (8) yıl, birden fazla ölü ile bir ölü ve bir veya birden fazla yaralı varsa (15) yıl olmuştur.
II- SİGORTA ŞİRKETLERİNE BAŞVURULARDA:
1) Yukarda belirttiğimiz gibi, KTK 109/2.maddesindeki uzamış (ceza) zamanaşımının uygulanması yönünden “işleten, araç sahibi, sürücü, girişimci,sigortacı” ayrımı yapılmamıştır. Sigortacı hakkında da, diğerleri gibi, UZAMIŞ CEZA ZAMANAŞIMI uygulanır.
2) KTK 91 ve sonraki maddelerine göre SİGORTACI, Yasa’nın 85/Son maddesine göre “sürücünün kusurundan kendi kusuru gibi sorumlu olan” İŞLETEN’in sorumluluğunu limit dahilinde üstlenmiştir.
3) Sigortacı hakkında da “uzamış ceza zamanaşımı” sürelerinin uygulanacağı, KTK 109/2.maddesi hükmünün yanı sıra, Sigorta Genel Şartları C.8 (eski 17/2) maddesinde de yinelenmiş; böylece duraksamalar (tereddütler) ortadan kaldırılmıştır.
4) Yasadaki ve Genel Şartlardaki Sigortacı hakkında da “uzamış ceza zamanaşımı”nın uygulanacağına ilişkin açık hükümlere ve Yargıtay’ın buna ilişkin çok sayıda kararlarına rağmen, ne yazık ki, kimi sigorta avukatları zamanaşımının iki yıl olduğunu ileri sürerek mahkemeleri yanıltmaya çalışmaktadırlar. Bu konuda yargıç ve avukat meslektaşlarımı uyarıyorum.
III-ARAÇ HASARLARINDA:
1) Genel kurala göre KTK 109/1 maddesindeki (2) yıllık sürde araç hasarları istenmeli ve dava edilmelidir. Çünkü araç hasarlarında genellikle ceza yargılaması söz konusu olmamaktadır.
2) Bu genel kuralın ayrık durumu şöyledir: Eğer araç hasarı ile birlikte ölüm veya yaralanma varsa, ölüm ve yaralanmalarda uzamış ceza zamanaşımı uygulanacağından, zararın bütünlüğü ilkesince, 109.maddenin 2.fıkrasındaki uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri araç ve eşya hasarı isteklerinde de uygulama yeri bulacaktır. Bu ayrık durum çoğunluk tarafından bilinmediği ve kuşkuyla karşılandığı için şu üç Yargıtay kararını örnek olarak veriyoruz:
HGK.10.10.2001, E.2001/9-652 – K.2001/705 (Yargı Dünyası,2002, sayı:73,sf.20)
11.HD.15.11.2001, E.2001/5934 – K.2001/9015 (İBD, 2003,sayı:2,sf.472)
11.HD.16.03.1998, E.1998/196-1998/1820 (Yargı Dünyası, 2009/sayı:160, sf.11-63)
IV- DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN
Aşağıdaki kitaplarımdan ve yazılarımdan yararlanabilirsiniz:
1) Trafik Kazaları Ve Zamanaşımı (SİTE’mizin Araştırma Yazıları bölümü, sıra:37)
2) Trafik Sigortasında Zamanaşımı (SİTE’mizin Araştırma Yazıları bölümü, sıra:41)
3) Bedensel Zararlarda Zamanaşımının Başlangıcı (Araştırma Yazıları sıra:4)
4) Sigorta Şirketlerine Verilen İbranameler (Araştırma Yazıları, sıra: 27)
5) Tazminat ve alacaklarda Zamanaşımı adlı kitabım
6) Karayoluyla Yolcu Taşıma adlı kitabım (Bu kitabın 200 sayfalık bölümü sigortalar hakkında olup, bir çok ayrıntıyı oradan öğrenebilirsiniz.
Başarı dileklerimle.
ÇELİK AHMET ÇELİK